Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng có thể gây tử vong ở nhiều người. Sốc phản vệ ở người là triệu chứng có thể xảy ra trong vài giây hoặc vài phút sau khi tiếp xúc với chất gây phản ứng dị ứng với cơ thể, không chỉ ở trẻ em mà còn ở người lớn. Các loại thuốc như thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau chống viêm, thuốc giãn cơ, thuốc tê, thuốc mê là những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra triệu chứng sốc phản vệ. Nọc độc của ong cũng là loại nọc côn trùng phổ biến nhất gây ra trường hợp sốc phản vệ. Thực phẩm hàng ngày như trứng, đậu phộng và hải sản là nguyên nhân phổ biến của sốc phản vệ do thực phẩm.
Mục Lục
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh sốc phản vệ xuất hiện nhanh ngay lập tức; hoặc sau 30 phút dùng thuốc thử test bị ong đốt hoặc sau khi ăn một loại thức ăn lạ.
Thuốc: Đây là nguyên nhân gây sốc phản vệ hàng đầu cho người bệnh. Các đường thuốc đưa vào cơ thể như tiêm tĩnh mạch tiêm bắp, tiêm dưới da, trong da; uống, xông, nhỏ Mắt đặt âm đạo hay thuốc bôi ngoài da… đều có thể gây bệnh.
Thức ăn: Những loại thức ăn có nguồn gốc động thực vật; có thể gây sốc phản vệ như: cá thu cá ngừ tôm, tép, ốc, nhộng trứng sữa dứa khoai tây lạc đậu nành các loại hạt và các chất phụ gia…
Nọc côn trùng: Khi bị các loại côn trùng như ong đốt; rắn, rết bọ cạp nhện… cắn thì lượng độc tố trong nọc côn trùng tiết ra sẽ gây nên bệnh sốc phản vệ cho nạn nhân.
Và một số các nguyên nhân khác như phấn hoa, nhựa cây…
Dấu hiệu của người bị sốc phản vệ
Hệ hô hấp: Người bệnh thấy khó thở ngạt, tím tái, suy hô hấp cấp; do co thắt phế quản gây nghẹt thở. Sốc phản vệ gây phù dây thanh, phù khí quản, co thắt phế quản có trường hợp phù phổi.
Hệ tim mạch: Sốc phản vệ làm giãn tĩnh mạch tụt huyết áp trụy tim mạch; thường xuất hiện sớm do hậu quả của các chất hóa học đưa vào cơ thể thiếu oxy trong máu; giảm thể tích tuần hoàn dẫn đến toan máu và giảm co bóp cơ tim là giai đoạn nặng của sốc phản vệ.
Hệ thần kinh: Bệnh nhân nhanh chóng bị đau đầu chóng mặt chân tay run; nhận thức lơ mơ, nói lảm nhảm co giật toàn thân và có thể ngất xỉu hay hôn mê
Hệ tiêu hóa: Nếu bị sốc phản vệ do thực phẩm hay thuốc qua đường uống gây nên; bệnh nhân sẽ đau bụng dữ dội, nôn buồn nôn, ỉa chảy không kiểm soát, thậm chí chảy máu tiêu hóa
Da: Da của người bị sốc phản vệ bị mẩn ngứa nổi mề đay, phù Quincke.
Những dấu hiệu sớm mà bạn cần lưu ý: Ngứa bàn tay chân, tê môi, lưỡi khó thở nhịp tim nhanh, cảm giác bồn chồn, hốt hoảng.
Phòng tránh trường hợp bị sốc phản vệ
+ Nếu bạn có tiền sử dị ứng hãy trao đổi thật kỹ với bác sĩ khi được đơn thuốc; vì những người như bạn sẽ rất dễ bị dị ứng khi dùng thuốc Hãy luôn mang theo bên mình các loại thuốc giải dị ứng
+ Khi đang tiêm thuốc, nếu thấy có những cảm giác khác thường; như bồn chồn, hốt hoảng, sợ hãi, tê lưỡi.. hãy nói ngay với bác sĩ để ngừng tiêm và kịp thời xử lý như sốc phản vệ.
+ Sau khi tiêm thuốc xong nên ở lại phòng tiêm khoảng 15 – 30 phút; không nên ra về ngay đề phòng sốc phản vệ xảy ra muộn hơn với tùy cơ địa từng người.
+ Sử dụng thuốc hợp lý, an toàn, đúng chỉ định.
+ Khi ăn đồ ăn lạ, nên thử một lượng nhỏ để xét phản ứng của cơ thể. Chờ sau 24 giờ mới nên ăn lại nếu không thấy hiện tượng gì bất thường.
Như vậy trên đây là những thông tin về bệnh sốc phản vệ mà bạn cần lưu ý. Với những thông tin này hi vọng bạn đã hiểu hơn về bệnh, có những cách phòng tránh bệnh tốt nhất.
Bệnh nhân sốc phản vệ phải được cấp cứu càng sớm càng tốt
Các dấu hiệu sốc phản vệ nguy hiểm bao gồm: Da nhợt nhạt, da lạnh và ẩm nhớt, khó thở, mạch nhanh và yếu, lú lẫn và mất ý thức
Nếu thấy ai đó đang bị phản ứng dị ứng và có các dấu hiệu sốc phản vệ, Ngay cả khi không chắc chắn rằng triệu chứng là do phản vệ vẫn nên:
- Gọi 115 hoặc số cấp cứu tại địa phương hoặc bất cứ trợ giúp y tế nào.
- Để nạn nhân ở tư thế nằm thoải mái, nâng cao chân nạn nhân lên.
- Kiểm tra mạch và nhịp thở của nạn nhân. Nếu có thể, hãy tiến hành hồi sức tim phổi (CPR) và các biện pháp sơ cứu khác.
- Tiêm thuốc điều trị sốc phản vệ cho nạn nhân như dụng cụ tiêm epinephrine tự động hoặc thuốc kháng histamine nếu nạn nhân có mang theo.