Bệnh bụi phổi silic là một bệnh phổi do hít phải bụi có chứa silica trong môi trường làm việc. Bệnh đặc trưng bởi tình trạng xơ hóa, xuất hiện các hạt ở cả hai phổi, gây khó thở, chụp X-quang phổi thấy các tổn thương đặc biệt. Bệnh bụi phổi silic nghề nghiệp được biết đến là bệnh chiếm tỷ lệ cao nhất trong 28 bệnh nghề nghiệp được bảo hiểm ở nước ta, tính đến cuối năm 2011, tổng số bệnh nghề nghiệp ở Việt Nam là 27.246 bệnh, trong đó bệnh bụi phổi-silic chiếm 74,40%. Cùng tìm hiểu thêm về loại bệnh này trong bài viết dưới đây của chúng tôi nhé.
Mục Lục
Khái niệm bệnh bụi phổi silic
Bệnh bụi phổi silic là một bệnh nan y, do người lao động hít phải bụi có chứa silic tự do. Bệnh này không thể hồi phục, thậm chí cả khi đã ngừng tiếp xúc với bụi. Nếu tiếp xúc với một lượng lớn bụi, có hàm lượng silic tự do trong bụi cao, trong một thời gian ngắn đã có thể phát sinh bệnh.
Nguyên nhân bệnh
Bệnh bụi phổi silic gặp ở cả các nước phát triển; và đang phát triển tiếp xúc với bụi silic qua đường hô hấp năm này qua năm khác; có thể bị bệnh từ mức độ nhẹ đến mất khả năng lao động và chết.
Nguyên nhân bụi phổi silic có thể do quá trình xơ hóa phổi. Thể loại và mức độ bệnh còn phụ thuộc vào nồng độ và thời gian tiếp xúc với bụi: có thể mãn tính hoặc cấp tính.
Diễn tiến bệnh thường âm thầm từ từ và kéo dài nhiều năm; không thể hồi phục được. Bệnh này không có thuốc đặc hiệu, chỉ có thể chữa trị triệu chứng, giúp bệnh nhân bớt khó thở, bớt ho nhiễm trùng (nếu có). Về lâu dài khi bệnh nhân bị suy hô hấp nặng phải hỗ trợ thở oxy.
Ngoài ra, nguyên nhân bệnh còn có mối liên quan chặt chẽ với nồng độ bụi hô hấp hàm lượng silic tự do; chứa trong bụi hô hấp và tình trạng sử dụng phương tiện bảo hộ lao động và thời gian phơi nhiễm.
Nơi không có phương tiện bảo hộ lao động tập thể nguy cơ cao gấp 1,98 lần; nơi có phương tiện bảo hộ lao động tập thể. Người lao động không thường xuyên sử dụng khẩu trang; có nguy cơ mắc bệnh cao 2,47 lần người lao động thường xuyên sử dụng khẩu trang.
Dấu hiệu bệnh bụi phổi silic
Hầu hết, triệu chứng bệnh bụi phổi chính là khó thở và ho rất nhiều. Triệu chứng ho của người bị bệnh phổi phụ thuộc vào chính họ và thời tiết (dễ ho khi thời tiết lạnh và ẩm thấp); những người hút thuốc lá nhiều hay có tiền sử bệnh phổi, ho thường hơn.
Ngoài những triệu chứng trên, bệnh nhân có thể sẽ bị sốt nhẹ; khạc đờm nhiều, đôi khi ho ra máu tức phần ngực và có cảm giác như ngực bị bó chặt. Bệnh nhân có thể chết trong vòng 10 – 20 năm sau khi khởi bệnh.
Biện pháp phòng bệnh
– Thay các nguyên liệu ít hoặc không có chứa silic.
– Sản xuất trong chu trình khép kín tránh làm bụi phát tán rộng.
– Cơ giới hóa, tự động hóa quá trình sản xuất, thông gió, hút bụi; che chắn máy phát sinh bụi, nổ mìn vào cuối ca làm việc và trong môi trường được làm ẩm.
– Đeo khẩu trang thường xuyên hoặc mặt nạ khi cần.
– Thường xuyên kiểm tra môi trường lao động, tổ chức khám tuyển, khám sức khỏe định kỳ hằng năm và khám định kỳ 6 tháng một lần cho những nơi có hàm lượng bụi silic tự do cao. Khám phát hiện bệnh nghề nghiệp, chụp phim 30×40 cm những trường hợp nghi ngờ.q